Hebben jullie kernwaarden binnen de gemeente benoemd?, zo vroeg ik mijn contact. We hadden, zoals dat heet, een bijpraat moment. Hij wachtte even met antwoord geven, totdat de koffie was geserveerd. Uhhh, ja zeker, gaf hij aan, zo’n twee jaar geleden, tijdens de reorganisatie. Welke zijn dat, vroeg ik hem terloops. Zeg, is dit een verhoor, grapte hij. Ik zou het even moeten checken, maar ze zijn destijds in samenwerking met alle medewerkers benoemd. We hebben daar veel aandacht aangegeven in het kader van draagvlak. Omgevingsbewust, wendbaar…….en nog twee. Ze sloten uiteindelijk naadloos aan bij de relevante ontwikkelingen. Vooral destijds ook benoemd in verband met onze voorbereidingen op o.a. de decentralisaties binnen het Sociaal Domein. Waarom wil je dat weten? Hij roerde in zijn koffie en was met recht nieuwsgierig. Ja, waarom wilde ik dat weten? Het intrigeert mij al een poosje. Zijn kernwaarden waardeloos of waardevast? Hoe borg je deze kernwaarden? Klaarblijkelijk moeten de kernwaarden terug te vinden zijn binnen de identiteit van de organisatie en in de houding en gedrag van medewerkers. Maar werkt dat wel zo?
“Hij roerde in zijn koffie en was met recht nieuwsgierig. Ja, waarom wilde ik dat weten? Het intrigeert mij al een poosje.”
Organisaties zijn er om iets te bereiken. Wat in de omgeving van de organisatie gebeurt, heeft invloed en effect op de interne organisatie, en omgekeerd. Hoe je met elkaar de werkzaamheden organiseert, heeft dus een verbinding met de missie en visie. Uit deze basisprincipes worden niet zelden kernwaarden voor de organisatie benoemd. De kapstok voor het excellent kunnen en vooral moeten functioneren.
Kernwaarden wat zijn dat?
Ze geven niet aan wat de organisatie doet, maar hoe! En…..misschien nog wel meer waarom de organisatie het doet. In de kernwaarden vind je de verbinding terug tussen de gewenste doelstelling en de manier waarop je deze doelstelling met elkaar probeert te bereiken. Kernwaarden zouden door alle medewerkers begrepen en gedragen moeten worden. Ze zijn in principe doorslaggevend voor de manier waarop je intern met elkaar samenwerkt, maar ook hoe je je opstelt ten opzichte van de externe omgeving. Kernwaarden vormen ook wel het kompas en bepalen het onderscheidend vermogen van de organisatie.
“Let op: met “Leiderschap” kan ook bedoeld worden hoe daadkrachtig en betrouwbaar je je als medewerker opstelt, hoe professioneel en integer je handelt, zowel binnen als buiten de gemeente.”
Binnen gemeenteland lijken ze vaak zo op elkaar, hoorde ik laatst zeggen. Ja, dat klopt. Veel gemeenten hanteren vaak dezelfde kernwaarden. Dat is niet zo vreemd, omdat het type organisatie en de opgaven en doelstellingen enigszins overeenkomen. Maar juist bij het verder definiëren, per gemeente, van de kernwaarden zal maatwerk ontstaan. De positionering van een gemeente binnen de regio, de grootte van een gemeente, de regionale afspraken, de ligging (stedelijk of platteland), de demografische samenstelling, de vertaling van de Rijksopgaven en meer, zorgen ervoor dat de opgaven op onderdelen kunnen verschillen. De kernwaarden verdienen daarom een op maat uitgewerkte definitie. Zo zal bijvoorbeeld de kernwaarde “Leiderschap” verschillend per gemeente kunnen worden geïnterpreteerd en heeft veelal te maken met de interne besturingsfilosofie, stuurinstrumenten, inrichtingsprincipes, maar ook de gewenste cultuur. Let op: met “Leiderschap” kan ook bedoeld worden hoe daadkrachtig en betrouwbaar je je als medewerker opstelt, hoe professioneel en integer je handelt, zowel binnen als buiten de gemeente.
Als organisatieadviseur ben ik een groot voorstander om in een organisatie kernwaarden een plek te geven binnen de HR-cyclus. De jaarlijkse plannings-, functionering en beoordelingsgesprekken tussen leidinggevenden en medewerkers leiden tot zowel de ontwikkeling van de medewerkers als de organisatie. Naast dat veelal functie gebonden competenties worden gewogen en besproken, kun je met elkaar ook investeren in een gesprek over wat de kernwaarden nu voor jouw functie en jou persoonlijk betekenen. Je kunt zelfs nog een stapje verder gaan en de kernwaarden uitschrijven binnen verschillende niveaus per functie. De kernwaarde “Omgevingsbewust” heeft een andere impact bij een WMO consulent dan bij een Beleidsmedewerker Ruimtelijke Ontwikkeling. Met deze werkwijze zorg je ervoor dat de kernwaarden niet alleen op papier, maar ook in het dagelijks functioneren blijvend een rol van betekenis spelen. Ze waren immers belangrijk!
Later op de dag kreeg ik de overige twee kernwaarden van mijn contact op mijn mail. Destijds zorgvuldig benoemt, maar zeker niet bij iedereen meer in het vizier. Ik had hem getriggerd, zoals dat zo mooi heet. De destijds zorgvuldig benoemde kernwaarden worden nu binnenkort meegenomen binnen de evaluatie van de reorganisatie. Het moet, zo sloot hij zijn mail af, weer leuk worden om met elkaar te werken aan onze sterktes, aan onze identiteit.
Kernwaarden zouden waardevast moeten zijn! Zo moeten wij werken, zo willen wij werken, zo zullen wij zijn.
Warme groet Annemarie